Warszawa – Praga Północ – Katedra praska

Bazylika katedralna św. Michała Archanioła i św. Floriana Męczennika w Warszawie

Bazylika katedralna św. Michała Archanioła i św. Floriana Męczennika, zwyczajowo katedra św. Floriana[  – kościół na warszawskiej Pradze-Północ, katedra diecezji warszawsko-praskiej.

Historia

Zgodę na budowę kościoła uzyskano po długich staraniach w 1886, kiedy liczba wiernych w praskiej parafii przy kościele Najświętszej Matki Bożej Loretańskiej sięgnęła ok. 32 tys. Z uwagi na ubóstwo mieszkańców, car Aleksander III wyraził zgodę na zbiórkę pieniędzy także poza Warszawą. Grunt pod budowę świątyni, położony przy jednej z głównych arterii komunikacyjnych Pragi, prowadzącej od Dworca Petersburskiego do mostu Kierbedzia, ofiarowało miasto. Znajdował się on w południowej części okrągłego placu Aleksandrowskiego (obecnego placu Weteranów 1863 roku). Wcześniej odbywały się tam m.in. konne jarmark.

Kościół został wzniesiony w latach 1888–1904 według wyłonionego w konkursie projektu Józefa Piusa Dziekońskiego (przy współpracy Ludwika Panczakiewicza). Do udziału w konkursie dopuszczono wyłącznie architektów krajowych. Nadesłano łącznie 25 prac. Drugie miejsce zajął Władysław Marconi, a trzecie Ignacy Jórski. Przed zatwierdzeniem dokumentacji dokonano zmian w projekcie, wymuszonych względami oszczędnościowymi (m.in. skrócono korpus główny o jedno przęsło i ograniczono kamienny detal na rzecz cegły). W dniu wmurowania kamienia węgielnego zebrane fundusze wynosiły ok. 50 tys. rubli, z czego 6 tys. rubli podarowała Aleksandra Potocka.

Z uwagi na podmokłość terenu, zlokalizowanego na nadwiślańskich błoniach, konieczne było zastosowanie wzmocnionych fundamentów. Do budowy kościoła zamówiono cegły o podwyższonej wytrzymałości mechanicznej wytwarzane ręcznie w zakładach Kazimierza Granzowa .

W 1890, w związku z wyczerpywaniem się środków finansowych, wystąpiono do władz rosyjskich o dotację w wysokości 100 tys. rubli. Przyznana dotacja, wypłacana w ratach, pozwoliła na kontynuowanie budowy w kolejnych latach. Świątynia ma formę trzynawowej bazyliki z transeptem. Posiada dwie wysokie wieże w fasadzie i trzy niższe: sygnaturkę oraz dwie wieże przy prezbiterium mieszczące schody. Forma i układ przestrzenny kościoła nawiązują do tzw. gotyku mazowieckiego lub nadwiślańskiego. Świątynia ta jest traktowana przez znawców architektury jako wzorcowa w polskiej architekturze sakralnej. Sam Józef Pius Dziekoński uznał ją za swoje największe osiągnięcie artystyczne.

Kościół został konsekrowany 29 września 1901 – w dniu patronalnym św. Michała Archanioła – przez bpa Kazimierza Ruszkiewicza. W uroczystości uczestniczyło 30 tys. osób. Świątynia mogła pomieścić ok. 8000 wiernych. Koszt jej budowy wyniósł 300 tys. rubli. W latach 1932–1934 dwie 75-metrowe wieże kościoła obniżono do 2/3 ich pierwotnej wysokości. Powodem było pękanie ścian świątyni pod wpływem ciężaru hełmów wież.

7 kwietnia 1943, po mszy żałobnej odprawionej w kościele za rozstrzelanego oficera „Wachlarza” Wilhelma Baranowskiego ps. Borkowski, Gestapo aresztowało ok. 20 uczestniczących w niej członków tej organizacji.

 

Kościół został wysadzony w powietrze przez wycofujących się Niemców 14 września 1944. Do wysadzenia świątyni użyto także materiałów wybuchowych przeznaczonych pierwotnie do zniszczenia sąsiedniego Szpitala Praskiego, w wyniku czego szpital ocalał. Z całej budowli ocalały fragmenty ścian bocznych z figurami patronów świątyni, św. Michała Archanioła i św. Floriana Męczennika, wykonanymi przez Tadeusza Skoniecznego. Po zakończeniu pierwszego etapu odbudowy została ona oddana do użytku wiernym – jeszcze bez wież i transeptu – w 1951. Do tego czasu nabożeństwa odbywały się w sali parafialnej zaadoptowanej na kaplicę. Autorem projektu rekonstrukcji świątyni był Stanisław Marzyński. Odbudowę zakończono w 1972.

Od marca 1992 kościół jest katedrą diecezji warszawsko-praskiej. W 1997 uzyskał tytuł bazyliki mniejszej.W 1997 na frontowej elewacji umieszczono mozaiki: z postacią Chrystusa i herbem pierwszego biskupa warszawsko-praskiego Kazimierza Romaniuka, a w 1998 trzecią mozaikę z herbem Pragi według wzoru z 1648.W listopadzie 1994 na placu przed kościołem odsłonięto kamień poświęcony ofiarom rzezi Pragi, a w sierpniu 2005 pomnik ks. Ignacego Skorupki dłuta Andrzeja Renesa. Monument nie prezentuje jednak wysokiej klasy artystycznej.13 czerwca 1999, podczas swojej VII pielgrzymki do Polski, Jan Paweł II spotkał się przed katedrą z wiernymi oraz przewodniczył liturgii słowa.Przy świątyni (od strony ul. Sierakowskiego) posadzono tzw. dąb papieski, wyhodowany z żołędzia dębu Chrobry, poświęconego w 2004 przez Jana Pawła II.

[https://pl.wikipedia.org.]