Wileńska 11 – Kamienica Arona Tursza
W styczniu 1895 posesja została nabyta przez Arona Tursza. Do 1897 została wzniesiona trzypiętrowa kamienica z tej samej wysokości poprzeczną oficyną dwutraktową, która wydzieliła szczątkowe, drugie podwórze gospodarcze, oraz czteropiętrowymi, jednotraktowymi oficynami bocznymi.
Na początku XX wieku umieszczono tu komisariat policji na okolicę. W różnych tekstach można znaleźć różne adresy siedziby policji, ale prawdopodobnie to właśnie ten dom.
To tutaj Stefan Okrzeja, 26 marca 1905 roku, dokonał zamachu bombowego na komisariat. Dziewiętnastoletni wówczas Stefan, pracownik fabryki Wulkan, przechodząc ulicą wrzucił bombę do środka z zamiarem wywabienia i zabicia komisarza Nelkena. Wywiązała się strzelanina, towarzysze zamachowca, którzy ubezpieczali akcję, zostali na parę chwil zasłonięci przez tramwaj, co wystarczyło policjantom, aby złapać sprawcę. Okrzeja trafił do Cytadeli, a już w lipcu został powieszony na jej stokach.
W 1924 roku całość nieruchomości nabył Pinkus Fridman. W kwietniu 1935 został zatwierdzony projekt nadbudowy czwartego piętra nad wszystkimi skrzydłami, autorstwa Kazimierza Biernackiego. Zabudowa przetrwała drugą wojnę światową. W sierpniu 1946 wnuki zmarłego właściciela – Szaja Fridman, Luba Czyżyk i Estera Hermanowa po udowodnieniu swych praw spadkowych sprzedały kamienicę Janowi Domaniowi. W późniejszym czasie czynszówka została upaństwowiona, oficjalnym wpisem do hipoteki dopiero w 1967. W nieustalonym czasie usunięto wystrój elewacji, balkony i niemal wszystkie tynki.
Budynki w zarządzie Zakładu Gospodarowania Nieruchomościami w Dzielnicy Praga Północ m.st. Warszawy.
Opracowanie na podstawie materiałów od Jarosława Zielińskiego oraz publikacji „Tajemnicze Miasto Spacery po Warszawie Praga Północ” Michała Szymańskiego
[https://napradze.waw.pl/]
Ulica Wileńska 11 – kamienica wielorodzinna na Nowej Pradze w dzielnicy Praga Północ w Warszawie. Pierwotnie trzypiętrowa kamienica z oficynami została wzniesiona około 1900 roku. Jeszcze przed 1939 rokiem została nadbudowana od frontu o jedną kondygnacje. Posiada kilkanaście lokali mieszkalnych oraz lokale użytkowe w przyziemiu. Tuż przed wybuchem wojny jej właścicielem był Szymon Thursz. W 1945 roku kamienica przeszła na podstawie dekretu Bieruta na własność miasta. Obiekt ujęty w Gminnej Ewidencji Zabytków.
Ciekawostki:
26 marca 1905 roku Stefan Okrzeja ze swoją grupą otrzymał zadanie rzucenia bomby do koszar kozackich na Pradze. Gdy zorientował się, że koszary są puste, a wyznaczona godzina zamachu się zbliża, zmienił zamiar. Rzucił bombę o dużej sile wybuchu do cyrkułu policyjnego na ulicy Wileńskiej 9 (obecnie 11). Dla Okrzei zamach na cyrkuł praski zakończył się tragicznie. Nie mając odpowiedniego doświadczenia, rzucił bombę ze zbyt bliskiej odległości. Sam został ranny i ogłuszony. W wyniku eksplozji także zostało rannych trzech policjantów (rewirowy Metlicki, stójkowy Biller i strażnik Szarap) i dwóch przypadkowych robotników (Wojciechowski i Prasula). Wybiegając z lokalu Okrzeja stracił orientację. Zamiast do bramy skręcił w podwórze. Tu zaatakował go strzałami rewirowy Ciepielewicz. Broniąc się Okrzeja zdążył strzelić z pistoletu do policjanta, raniąc go śmiertelnie. Chwilę później słaniającego się na nogach i broczącego krwią (był ranny odłamkiem pocisku w pachwinę i kulą rewolwerową w prawą nogę) schwytali rannego zaczajeni za bramą inni policjanci. Został obezwładniony, aresztowany i uwięziony w X pawilonie cytadeli warszawskiej. Wyrokiem sądu 23 czerwca 1905 został skazany na pozbawienie praw i karę śmierci przez powieszenie. Wyrok wykonano 21 lipca 1905 roku na stokach Cytadeli.
[http://www.twoja-praga.pl/]
